Indian Culture

Shlok 16 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English અનન્તવિજયં રાજા કુન્તીપુત્રો યુધિષ્ઠિરઃ | નકુલઃ સહદેવશ્ચ સુઘોષમણિપુષ્પકૌ || ||૧૬|| કુન્તીપુત્ર રાજા યુધિષ્ઠિરે પોતાનો અનન્ત વિજય નામક શંખ, નકુલે સુઘોષ અને સહદેવે પોતાનો મણિપુષ્પક નામક શંખ વગાડ્યો. अनन्तविजयं राजा कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः।  नकुलः सहदेवश्च सुघोषमणिपुष्पकौ॥ कुन्तीपुत्र राजा युधिष्ठिर ने अनन्तविजय नामक और नकुल तथा सहदेव ने सुघोष और मणिपुष्पक नामक शंख बजाए  ॥16॥ Anantavijayam raajaa kunteeputro yudhishthirah; Nakulah sahadevashcha sughoshamanipushpakau.  Yudhisthira, the son of Kunti, blew the “Anantavijaya”;  and Sahadeva and Nakula blewthe “Manipushpaka” and “Sughosha” conches.

Shlok 15 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English પાઞ્ચજન્યં હૃષીકેશો દેવદત્તં ધનઞ્જયઃ | પૌણ્ડ્રં દધ્મૌ મહાશઙ્ખં ભીમકર્મા વૃકોદરઃ || ||૧૫|| ભગવાન હૃષિકેશે પાઞ્ચજન્ય નામનો પોતાનો શંખ વગાડ્યો અને ધનંજય (અર્જુન)એ દેવદત્ત નામક શંખ વગાડ્યો. તથા ભીમ કર્મા ભીમે પોતાનો પૌણ્ડ્ર નામક મહાશંખ વગાડ્યો. पाञ्चजन्यं हृषीकेशो देवदत्तं धनञ्जयः।  पौण्ड्रं दध्मौ महाशंख भीमकर्मा वृकोदरः॥ श्रीकृष्ण महाराज ने पाञ्चजन्य नामक, अर्जुन ने देवदत्त नामक और भयानक कर्मवाले भीमसेन ने पौण्ड्र नामक महाशंख बजाया  ॥15॥ Paanchajanyam hrisheekesho devadattam dhananjayah; Paundram dadhmau mahaashankham bheemakarmaa vrikodarah.  Hrishikesa blew the “Panchajanya” and Arjuna blew the “Devadatta”, and Bhima, thedoer of terrible deeds, blew the great conch, “Paundra”.

Shlok 14 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English તતઃ શ્વેતૈર્હયૈર્યુક્તે મહતિ સ્યન્દને સ્થિતૌ | માધવઃ પાણ્ડવશ્ચૈવ દિવ્યૌ શઙ્ખૌ પ્રદધ્મતુઃ || ||૧૪|| ત્યારે શ્વેત અશ્વો જોડેલા ભવ્ય રથમાં વિરાજમાન ભગવાન માધવ અને પાંડવ પુત્ર અર્જુને પણ પોતપોતાનાં શંખ વગાડ્યા. ततः श्वेतैर्हयैर्युक्ते महति स्यन्दने स्थितौ।  माधवः पाण्डवश्चैव दिव्यौ शंखौ प्रदध्मतुः॥ इसके अनन्तर सफेद घोड़ों से युक्त उत्तम रथ में बैठे हुए श्रीकृष्ण महाराज और अर्जुन ने भी अलौकिक शंख बजाए  ॥14॥ Tatah shvetair hayair yukte mahati syandane sthitau; Maadhavah paandavashchaiva divyau shankhau pradadhmatuh.  Then also, Madhava (Krishna), and the son of Pandu (Arjuna), seated in theirmagnificent chariot yoked with white horses, blew their divine conches.

Shlok 13 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English તતઃ શઙ્ખાશ્ચ ભેર્યશ્ચ પણવાનકગોમુખાઃ | સહસૈવાભ્યહન્યન્ત સ શબ્દસ્તુમુલોઽભવત્ || ||૧૩|| ત્યારે અનેક શંખ, નગારા, ઢોલ, શૃંગી આદિ વગડવા લાગ્યા જેનાથી ઘોર નાદ ઉત્પન્ન થયો. ततः शंखाश्च भेर्यश्च पणवानकगोमुखाः।  सहसैवाभ्यहन्यन्त स शब्दस्तुमुलोऽभवत्‌॥ इसके पश्चात शंख और नगाड़े तथा ढोल, मृदंग और नरसिंघे आदि बाजे एक साथ ही बज उठे। उनका वह शब्द बड़ा भयंकर हुआ  ॥13॥ Tatah shankhaashcha bheryashcha panavaanakagomukhaah; Sahasaivaabhyahanyanta sa shabdastumulo’bhavat.  Then (following Bhishma), conches and kettle-drums, tabors, drums and cow-hornsblared forth quite suddenly (from the side of the Kauravas);  and the sound was tremendous.

Shlok 12 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta Gujarati Hindi English તસ્ય સંજનયન્હર્ષં કુરુવૃદ્ધઃ પિતામહઃ | સિંહનાદં વિનદ્યોચ્ચૈઃ શઙ્ખં દધ્મૌ પ્રતાપવાન્ || ||૧૨|| ત્યારે કુરુવૃદ્ધ પ્રતાપવાન ભીષ્મ પિતામહે દુર્યોધનના હૃદયમાં હર્ષ ઉત્પન્ન કરતા ઉચ્ચ સ્વરમાં સિંહનાદ કર્યો અને શંખ વગાડવો શરૂ કર્યો. (दोनों सेनाओं की शंख-ध्वनि का कथन)   तस्य सञ्जनयन्हर्षं कुरुवृद्धः पितामहः।  सिंहनादं विनद्योच्चैः शंख दध्मो प्रतापवान्‌॥ कौरवों में वृद्ध बड़े प्रतापी पितामह भीष्म ने उस दुर्योधन के हृदय में हर्ष उत्पन्न करते हुए उच्च स्वर से सिंह की दहाड़ के समान गरजकर शंख बजाया  ॥12॥ Tasya sanjanayan harsham kuruvriddhah pitaamahah; Simhanaadam vinadyocchaih shankham dadhmau prataapavaan.  His glorious grandsire (Bhishma), the eldest of the Kauravas, in order to cheerDuryodhana, now roared like a lion and blew his conch.

Shlok 11 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English અયનેષુ ચ સર્વેષુ યથાભાગમવસ્થિતાઃ | ભીષ્મમેવાભિરક્ષન્તુ ભવન્તઃ સર્વ એવ હિ || ||૧૧|| માટે બધા લોકો જે પણ સ્થાનો પર નિયુક્ત હો ત્યાંથી બધા દરેક પ્રકારે ભીષ્મ પિતામહની રક્ષા કરે. अयनेषु च सर्वेषु यथाभागमवस्थिताः।  भीष्ममेवाभिरक्षन्तु भवन्तः सर्व एव हि॥ इसलिए सब मोर्चों पर अपनी-अपनी जगह स्थित रहते हुए आप लोग सभी निःसंदेह भीष्म पितामह की ही सब ओर से रक्षा करें  ॥11॥ Ayaneshu cha sarveshu yathaabhaagam avasthitaah; Bheeshmam evaabhirakshantu bhavantah sarva eva hi.  Therefore, do ye all, stationed in your respective positions in the several divisions ofthe army, protect Bhishma alone”.

Shlok 10 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English અપર્યાપ્તં તદસ્માકં બલં ભીષ્માભિરક્ષિતમ |  ત્વિદમેતેષાં બલં ભીમાભિરક્ષિતમ || ||૧૦|| ભીષ્મ પિતામહ દ્વારા રક્ષિત આપણી સેનાનું બળ પર્યાપ્ત નથી, પરન્તુ ભીમ દ્વારા રક્ષિત પાંડવોની સેના બલ પૂર્ણ છે. अपर्याप्तं तदस्माकं बलं भीष्माभिरक्षितम्‌।  पर्याप्तं त्विदमेतेषां बलं भीमाभिरक्षितम्‌॥ भीष्म पितामह द्वारा रक्षित हमारी वह सेना सब प्रकार से अजेय है और भीम द्वारा रक्षित इन लोगों की यह सेना जीतने में सुगम है | Aparyaaptam tad asmaakam balam bheeshmaabhirakshitam; Paryaaptam twidam eteshaam balam bheemaabhirakshitam.  This army of ours marshalled by Bhishma is insufficient, whereas their army,marshalled by Bhima, is sufficient.

Shlok 9 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English અન્યે ચ બહવઃ શૂરા મદર્થે ત્યક્તજીવિતાઃ | નાનાશસ્ત્રપ્રહરણાઃ સર્વે યુદ્ધવિશારદા: || ||૯|| આપણા પક્ષમાં યુદ્ધમાં કુશળ, વિવિધ શસ્ત્રોમાં પ્રવિણ અન્ય પણ અનેક યોદ્ધા છે જે મારા માટે પોતાનું જીવન પણ ત્યાગવા તૈયાર છે. अन्ये च बहवः शूरा मदर्थे त्यक्तजीविताः।  नानाशस्त्रप्रहरणाः सर्वे युद्धविशारदाः॥ और भी मेरे लिए जीवन की आशा त्याग देने वाले बहुत-से शूरवीर अनेक प्रकार के शस्त्रास्त्रों से सुसज्जित और सब-के-सब युद्ध में चतुर हैं  ॥9॥ Anye cha bahavah shooraa madarthe tyaktajeevitaah; Naanaashastrapraharanaah sarve yuddhavishaaradaah.  And also many other heroes who have given up their lives for my sake, armed withvarious weapons and missiles, all well skilled in battle.

Shlok 8 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati |  Hindi |  English ભવાન્ભીષ્મશ્ચ કર્ણશ્ચ કૃપશ્ચ સમિતિંજયઃ | અશ્વત્થામા વિકર્ણશ્ચ સૌમદત્તિસ્તથૈવ ચ || ||૮|| આપ સ્વયં, ભીષ્મ પિતામહ, કર્ણ, કૃપ, અશ્વત્થામા, વિકર્ણ તથા સૌમદત્ત (સોમદત્તનો પુત્ર) - આ બધા પ્રમુખ યોદ્ધા. भवान्भीष्मश्च कर्णश्च कृपश्च समितिञ्जयः।  अश्वत्थामा विकर्णश्च सौमदत्तिस्तथैव च॥ आप-द्रोणाचार्य और पितामह भीष्म तथा कर्ण और संग्रामविजयी कृपाचार्य तथा वैसे ही अश्वत्थामा, विकर्ण और सोमदत्त का पुत्र भूरिश्रवा  ॥8॥ Bhavaan bheeshmashcha karnashcha kripashcha samitinjayah; Ashwatthaamaa vikarnashcha saumadattis tathaiva cha.  Thyself and Bhishma, and Karna and Kripa, the victorious in war;  Asvatthama, Vikarna,and Jayadratha, the son of Somadatta.

Shlok 7 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta Gujarati Hindi English અસ્માકં તુ વિશિષ્ટા યે તાન્નિબોધ દ્વિજોત્તમ | નાયકા મમ સૈન્યસ્ય સંજ્ઞાર્થં તાન્બ્રવીમિ તે || ||૭|| હે દ્વિજોત્તમ, આપણી બાજુ પણ જે વિશિષ્ટ યોદ્ધા છે તે આપને કહું છું. આપણા સૈન્યનાં જે પ્રમુખ નાયક છે તેનાં નામ હું આપને કો કહું છું. अस्माकं तु विशिष्टा ये तान्निबोध द्विजोत्तम।  नायका मम सैन्यस्य सञ्ज्ञार्थं तान्ब्रवीमि ते॥ हे ब्राह्मणश्रेष्ठ! अपने पक्ष में भी जो प्रधान हैं, उनको आप समझ लीजिए। आपकी जानकारी के लिए मेरी सेना के जो-जो सेनापति हैं, उनको बतलाता हूँ  ॥7॥ Asmaakam tu vishishtaa ye taan nibodha dwijottama; Naayakaah mama sainyasya samjnaartham taan braveemi te.  Know also, O best among the twice-born, the names of those who are the mostdistinguished amongst ourselves, the leaders of my army! These I name to thee for thy information.

Shlok 6 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English યુધામન્યુશ્ચ વિક્રાન્ત ઉત્તમૌજાશ્ચ વીર્યવાન | સૌભદ્રો દ્રૌપદેયાશ્ચ સર્વ એવ મહારથાઃ || ||૬|| વિક્રાન્ત યુધામન્યુ, વીર્યવાન ઉત્તમૌજા, સુભદ્રાપુત્ર (અભિમન્યુ), અને દ્રોપદીનાં પુ્ત્રો - બધાંજ મહારથી છે. युधामन्युश्च विक्रान्त उत्तमौजाश्च वीर्यवान्‌।  सौभद्रो द्रौपदेयाश्च सर्व एव महारथाः॥ पराक्रमी युधामन्यु तथा बलवान उत्तमौजा, सुभद्रापुत्र अभिमन्यु एवं द्रौपदी के पाँचों पुत्र- ये सभी महारथी हैं ॥ Yudhaamanyushcha vikraanta uttamaujaashcha veeryavaan; Saubhadro draupadeyaashcha sarva eva mahaarathaah.  The strong Yudhamanyu and the brave Uttamaujas, the son of Subhadra (Abhimanyu,the son of Arjuna), and the sons of Draupadi, all of great chariots (great heroes).

Shlok 5 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English ધૃષ્ટકેતુશ્ચેકિતાનઃ કાશિરાજશ્ચ વીર્યવાન | પુરુજિત્કુન્તિભોજશ્ચ શૈબ્યશ્ચ નરપુંગવ: || ||૫|| ધૃષ્ટકેતુ, ચેકિતાન, બલવાન કાશિરાજ, પુરુજિત, કુન્તિભોજ તથા નરશ્રેષ્ટ. धृष्टकेतुश्चेकितानः काशिराजश्च वीर्यवान्‌।  पुरुजित्कुन्तिभोजश्च शैब्यश्च नरपुङवः॥ धृष्टकेतु और चेकितान तथा बलवान काशिराज, पुरुजित, कुन्तिभोज और मनुष्यों में श्रेष्ठ शैब्य. Dhrishtaketush chekitaanah kaashiraajashcha veeryavaan; Purujit kuntibhojashcha shaibyashcha narapungavah. Drishtaketu, Chekitana and the valiant king of Kasi, Purujit, and Kuntibhoja and Saibya,the best of men.

Shlok 4 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English અત્ર શૂરા મહેષ્વાસા ભીમાર્જુનસમા યુધિ। યુયુધાનો વિરાટશ્ચ દ્રુપદશ્ચ મહારથઃ॥ તેમાં ભીમ અને અર્જુન સમાન કેટલાયે મહાન શૂરવીર યોધાઓ છે જેમકે યુયુધાન, વિરાટ અને મહારથી દ્રુપદ. अत्र शूरा महेष्वासा भीमार्जुनसमा युधि।  युयुधानो विराटश्च द्रुपदश्च महारथः॥ इस सेना में बड़े-बड़े धनुषों वाले तथा युद्ध में भीम और अर्जुन के समान शूरवीर सात्यकि और विराट तथा महारथी राजा द्रुपद. Atra shooraa maheshwaasaa bheemaarjunasamaa yudhi; Yuyudhaano viraatashcha drupadashcha mahaarathah.  Here are heroes, mighty archers, equal in battle to Bhima and Arjuna, Yuyudhana,Virata and Drupada, of the great car (mighty warriors)

Shlok 3 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English પશ્યૈતાં પાણ્ડુપુત્રાણામાચાર્ય મહતીં ચમૂમ | વ્યૂઢાં દ્રુપદપુત્રેણ તવ શિષ્યેણ ધીમતા || ||૩|| હે આચાર્ય, આપનાં તેજસ્વી શિષ્ય દ્રુપદપુત્ર દ્વારા વ્યવસ્થિત કરેલ આ વિશાળ પાંડુ સેનાને જુઓ. पश्यैतां पाण्डुपुत्राणामाचार्य महतीं चमूम्‌।  व्यूढां द्रुपदपुत्रेण तव शिष्येण धीमता॥ हे आचार्य! आपके बुद्धिमान्‌ शिष्य द्रुपदपुत्र धृष्टद्युम्न द्वारा व्यूहाकार खड़ी की हुई पाण्डुपुत्रों की इस बड़ी भारी सेना को देखिए  ॥3॥ Pashyaitaam paanduputraanaam aachaarya mahateem chamoom; Vyoodhaam drupadaputrena tava shishyena dheemataa.  Behold, O Teacher, this mighty army of the sons of Pandu, arrayed by the son ofDrupada, thy wise disciple!

                   Shlok 2 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English      સંજય ઉવાચ । દૃષ્ટ્વા તુ પાણ્ડવાનીકં વ્યૂઢં દૂર્યોધનસ્તદા | આચાર્યમુપસંગમ્ય રાજા વચનમબ્રવીત || ||૨||     સંજય બોલ્યા: હે રાજન, પાંડવોની સેના વ્યવસ્થા જોઇ અને દુર્યોધને પોતાના આચાર્ય પાસે જઇ તેને કહ્યું.    संजय उवाच दृष्टवा तु पाण्डवानीकं व्यूढं दुर्योधनस्तदा।  आचार्यमुपसंगम्य राजा वचनमब्रवीत्‌॥ संजय बोले उस समय राजा दुर्योधन ने व्यूहरचनायुक्त पाण्डवों की सेना को देखा और द्रोणाचार्य के पास जाकर यह वचन कहा  ॥2॥      Sanjaya Uvaacha: Drishtwaa tu paandavaaneekam vyudham duryodhanastadaa; Aachaaryam upasamgamya raajaa vachanam abraveet. Sanjaya said:  Having seen the army of the Pandavas drawn up in battle array, King Duryodhana thenapproached his teacher (Drona) and spoke these words:

Shlok 1 Adhyay 1 Shrimad Bhagwat Geeta | Gujarati | Hindi | English અર્જુનવિષાદયોગ ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ । ધર્મક્ષેત્રે કુરુક્ષેત્રે સમવેતા યુયુત્સવઃ | મામકાઃ પાણ્ડવાશ્ચૈવ કિમકુર્વત સંજય || ||૧|| ધૃતરાષ્ટ્ર બોલ્યા: હે સંજય, ધર્મક્ષેત્ર માં યુદ્ધ ની ઇચ્છા થી એકઠા થયેલા મારા અને પાંડવનાં પુત્રોં શું કરે છે. अर्जुनविषादयोग धृतराष्ट्र उवाच धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे समवेता युयुत्सवः।  मामकाः पाण्डवाश्चैव किमकुर्वत संजय॥ धृतराष्ट्र बोले- हे संजय! धर्मभूमि कुरुक्षेत्र में एकत्रित, युद्ध की इच्छावाले मेरे और पाण्डु के पुत्रों ने क्या किया?  ॥1॥ The Yoga Of the Despondency of Arjuna Dhritaraashtra Uvaacha: Dharmakshetre kurukshetre samavetaa yuyutsavah; Maamakaah paandavaashchaiva kim akurvata sanjaya. Dhritarashtra said:  What did the sons of Pandu and also my people do when they had assembled together,eager for battle on the holy plain of Kurukshetra, O Sanjaya?